Κάθε ημέρα του χρόνου είναι αφιερωμένη στον καφέ, το μεθυστικό ρόφημα που δημιούργησαν οι Άραβες τον μακρινό 15ο αιώνα. Ενόψει και της Παγκόσμιας Ημέρας Καφέ που γιορτάζεται την 1η Οκτωβρίου, είπαμε να γνωρίσουμε καλύτερα την τέχνη του καφέ και τα μυστικά που κρύβονται μέσα στους μαγικούς αυτούς σκουρόχρωμους κόκκους. Για δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλη την υφήλιο, η μέρα ξεκινά με μια αχνιστή ή παγωμένη κούπα καφέ. Πίσω από κάθε απολαυστική γουλιά καφέ βρίσκεται μια μακρά τελετουργική διαδικασία που ξεκινά από τα πανύψηλα καφεόδενδρα και ταξιδεύει μέσα από εκλεκτές ποικιλίες και εξωτικά χαρμάνια προτού φτάσει στο φλιτζάνι.
Λίγα λόγια για τις κορυφαίες ποικιλίες καφέ
Μπορεί η κατανάλωση καφέ στη χώρα μας να θεωρείται «εθνικό σπορ», πόσοι όμως από μας γνωρίζουν πραγματικά τον καφέ που πίνουμε; Εντάξει, οι φανατικοί φίλοι του καφέ και οι baristas ξέρουν πιθανότατα όλα όσα χρειάζονται εσύ όμως γιατί να ασχοληθείς; Πολύ απλά, γιατί μαθαίνοντας λίγες βασικές πληροφορίες μπορείς να ανακαλύψεις τον τύπο καφέ που σου ταιριάζει και να βρεις τον πολυπόθητο συνδυασμό που ικανοποιεί τον ουρανίσκο σου στο 100%.
Ας ξεκινήσουμε με το φυτό που μας χαρίζει απλόχερα τον αγαπημένο μας καφέ. Η καφέα (επιστημονική ονομασία για το καφεόδεντρο) είναι ένας αειθαλής θάμνος που ευδοκιμεί σε τροπικά κλίματα. Αν και υπάρχουν δεκάδες είδη καφεόδεντρων, μόνο δύο χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του καφέ. Η Καφέα η αραβική από την οποία βγαίνει η ποικιλία Arabica και η Καφέα η εύρωστη, οι καρποί της οποίας δίνουν την ποικιλία Robusta.
Αυτές είναι και οι δύο βασικές ποικιλίες καφέ, που πιθανότατα θα έχεις ακούσει. Η ποικιλία Arabica προέρχεται από την Αιθιοπία και θεωρείται ότι είναι το πρώτο είδος καφέ που καλλιεργήθηκε ποτέ. Σήμερα καλλιεργείται κυρίως στην περιοχή της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής ενώ περίπου το 70% της παγκόσμιας παραγωγής καφέ είναι ποικιλίας Arabica. Ο καφές ποικιλίας Arabica θεωρείται ανώτερης ποιότητας με πλούσια αρώματα, ελαφρά όξινη γεύση, και χαμηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη.
Η Robusta είναι η δεύτερη μεγάλη ποικιλία η οποία μαζί με την Arabica αποτελούν σχεδόν το σύνολο (95%) της παγκόσμιας αγοράς καφέ. Η ποικιλία Robusta ευδοκιμεί σε περιοχές που η Arabica αδυνατεί να αναπτυχθεί λόγων καιρικών συνθηκών και είναι πιο ανθεκτική – όπως λέει και το όνομά της – στις ασθένειες. Σε γενικές γραμμές ο καφές Robusta είναι περισσότερο πικρός, λιγότερο αρωματικός ενώ είναι αρκετά πιο «δυνατός» λόγω του μεγαλύτερου ποσοστού καφεΐνης.
Και στις δύο ποικιλίες το θέμα γεύσης είναι καθαρά υποκειμενικό, μιας και η ποιότητα του τελικού ροφήματος εξαρτάται από πολλούς άλλους παράγοντες όπως ο τόπος παραγωγής, οι κλιματολογικές συνθήκες και η μορφολογία του εδάφους. Να σημειώσουμε εδώ πως υπάρχει και μια τρίτη ποικιλία, άγνωστη στους περισσότερους, με την ονομασία coffea liberica. Η ποικιλία Liberica καλλιεργείται σε μικρές ποσότητες στη περιοχή της Δυτικής Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας. Είναι η πιο «ελαφριά» ποικιλία όσον αφορά την περιεκτικότητα σε καφεΐνη, ενώ λόγω της περιορισμένης παραγωγής είναι συνήθως πιο ακριβή και δυσεύρετη.
Είσαι στην ομάδα blends ή single-origin;
Οι κόκκοι υψηλής ποιότητας δίνουν τη βάση, ο τέλειος καφές όμως περνά μέσα από το χαρμάνι. Εκεί είναι που ο καφές μεταμορφώνεται από απλό ρόφημα σε μορφή τέχνης. Το λεγόμενο blending φέρνει μαζί διαφορετικά είδη καφέ από διαφορετικές ποικιλίες και χώρες προέλευσης, δίνοντας μοναδικά αρώματα και ξεχωριστούς συνδυασμούς γεύσεων. Για παράδειγμα τα χαρμάνια από τη Λατινική Αμερική είθισται να ειναι πιο δυνατά και «γεμάτα» σε γεύση, ενώ τα αντίστοιχα από τις περιοχές της Κεντρικής πιο αρωματικά και ανάλαφρα.
Στόχος του blending είναι να επιτευχθεί η απόλυτη ισορροπία και το τέλειο γευστικό αποτέλεσμα. Έτσι, κάθε blend είναι στην ουσία ένας νέος καφές με τα δικά του γευστικά χαρακτηριστικά και τις δικές του ιδιαιτερότητες. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας αγοράς καφέ αποτελείται από blends, με χιλιάδες χαρμάνια να καλύπτουν τις γευστικές προτιμήσεις των απανταχού coffee lovers. Όμως δεν συμμερίζονται όλοι αυτή την άποψη για τα πολύπλοκα χαρμάνια. Τα τελευταία χρόνια οι μονοποικιλιακοί καφέδες έχουν έρθει για τα καλά στο προσκήνιο, με τη δημοτικότητά τους να αυξάνεται συνεχώς.
Για τους φίλους των single-origin, ένα φλιτζάνι μονοποικιλιακού καφέ αναδεικνύει καλύτερα τον ξεχωριστό χαρακτήρα της χώρας ή ακόμα και της φυτείας προέλευσης, καθώς η γεύση είναι πιο ξεκάθαρη. Όπως καταλαβαίνεις, ανάμεσα στους φίλους των blend και σ’ αυτούς των single-origin καφέδων μαίνεται μια σκληρή μάχη. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, η γευστικότητα δεν εξαρτάται μόνο από το είδος του καφέ. Είτε μιλάμε για μονοποικιλιακούς είτε για blend καφέδες, η ποιότητα των κόκκων, το καβούρδισμα, και η μέθοδος παρασκευής είναι τα στοιχεία που καθορίζουν τη νοστιμιά του ροφήματος.
Όποιο και αν είναι το ρόφημα της αρεσκείας σου για να απολαύσεις την απόλυτη εμπειρία καφέ χρειάζεσαι δύο πράγματα. Καλή διάθεση και καλή παρέα. Συν τις απαραίτητες μηχανές και αξεσουάρ, εκτός αν πίνεις μόνο ελληνικό στη χόβολη οπότε… πάσο!