Όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας έχουμε ακούσει για τη μυθική ιστορία της προέλευσης του καφέ, αν και στη χώρα μας μάλλον υπάρχει μια κάποια παραφθορά. Αλλά θα την πούμε ούτως ή άλλως, γιατί… τι ιστορία του καφέ θα ήταν αυτή, αν δεν ξεκινούσαμε από την (παρα)μυθική του αρχή; Άλλωστε, είναι μια ιστορία… αγάπης!
Όπως θέλει ο θρύλος, λοιπόν, κάπου περί το 700 μ.Χ. ένας βοσκός από την Αβησσυνία (πλέον Αιθιοπία) παρατήρησε πως οι κατσίκες του έτρωγαν από ένα περίεργο θάμνο με κόκκινους καρπούς και έπειτα… χόρευαν – ή έστω είχαν πολλή ενέργεια και έτρεχαν συνεχώς. Η περιέργειά του για αυτό τον καρπό τον οδήγησε να μαζέψει μερικά κλαδιά και να πάει να τα δείξει στους μοναχούς ενός μοναστηριού που βρισκόταν εκεί κοντά. Ο επικεφαλής μοναχός, όμως, δεν ενστερνίστηκε τον ενθουσιασμό του βοσκού, θεωρώντας πως οποιοσδήποτε καρπός μπορεί να κάνει τα κατσίκια να χορεύουν δε θα μπορούσε παρά να είναι προϊόν του διαβόλου. Πέταξε, λοιπόν, τα κλαδιά με τους καρπούς στη φωτιά και… εκστασιάστηκε από τη μαγευτική ευωδία που άρχισαν να βγάζουν οι καρποί, καθώς ψήνονταν στα κάρβουνα! Μάζεψε τους καψαλισμένους καρπούς και, λόγω του ότι είχαν σκληρύνει πολύ από το ψήσιμο, τους έβρασε για να τους μαλακώσει. Ενώ οι ίδιοι οι καρποί ήταν πολύ πικροί, ανακάλυψε πως το υγρό που προέκυψε από το βράσιμο διατηρούσε το άρωμα και ήταν πόσιμο, ενώ διατηρούσε και τις ευεργετικές ιδιότητες των καρπών!
Αυτός είναι ο μύθος της ανακάλυψης του καφέ, αλλά η πορεία του δεν τελειώνει εκεί. Πραγματικά, ο καφές ξεκίνησε από την Αιθιοπία, αλλά δεν κατέκτησε τον κόσμο σε μια νύχτα! Μην ξεχνάμε πως μιλάμε για το 700 μ.Χ., οπότε υπήρχε Βυζαντινή Αυτοκρατορία, οι Άραβες είχαν αρχίσει να εξαπλώνονται στην περιοχή, ενώ η Αβησσυνία ήταν ένα απόμακρο Χριστιανικό βασίλειο, επομένως ο καφές παρέμεινε στην περιοχή για αιώνες.
Ο καφές διασχίζει τη θάλασσα
Το επόμενο βήμα έρχεται αιώνες μετά, τον 15ο αιώνα, οπότε και διέσχισε τη θάλασσα. Μη φανταστείς τίποτα υπερατλαντικά ταξίδια, απλά πέρασε στην απέναντι ακτή της ερυθράς θάλασσας, στην Υεμένη! Το λιμάνι εκεί ονομαζόταν Μόκα (Mocha), και τώρα ξέρεις από πού προέρχεται το όνομα του ροφήματος με καφέ και κακάο, αν και η εφεύρεση της σύγχρονης μόκα δεν σχετίζεται. Ο καφές έγινε δημοφιλής στις αραβικές περιοχές και, λόγω της εξάπλωσης των Αράβων, πέρασε σε όλες τις περιοχές που αυτοί κατείχαν, μαζί με αυτές και στην υπό Οθωμανικό ζυγό Ελλάδα.
Ο καφές σε απαγόρευση
Ο καφές είχε γνωστές εξ αρχής ιδιότητες, αλλά οι μωαμεθανοί δεν ήξεραν αν θα πρέπει να επιτρέπουν την πόση του ή όχι. Το πρώτο του προσωνύμιο ήταν «ο οίνος της Αραβίας» και, ακριβώς επειδή το Ισλάμ απαγορεύει την πόση αλκοόλ, ο καφές πέρασε από διάφορες περιόδους κατά τις οποίες απαγορευόταν, τόσο στη Μέκκα όσο και σε άλλες περιοχές όπως στην Αίγυπτο αλλά και στην Αιθιοπία. Τελικά, όμως, ακόμη και οι πιο αυστηροί θρησκευτικοί αρχηγοί αναγνώρισαν τις ευεργετικές του ιδιότητες (αλλά και τις ακόμη πιο ευεργετικές ιδιότητες του… εμπορίου του καφέ) και η διακίνηση του καφέ συνεχίστηκε.
Ο καφές ταξιδεύει στην Ινδία
Μετά την Υεμένη, ο καφές ταξίδεψε στην Ινδία περί το 1670, μέσω ενός σούφι ονόματι Baba Budan, ο οποίος έκρυψε σπόρους καφέ και, επιστρέφοντας στην Ινδία, ξεκίνησε μαζική καλλιέργεια! Τα νότια τμήματα της Ινδίας αποδείχθηκαν ιδανικός τόπος για την ανάπτυξη των φυτών του καφέ και η Ινδία ακόμη και σήμερα παράγει μεγάλες ποσότητες καφέ.
Ο καφές και οι Ολλανδοί
Ο Baba Budan δεν ήταν ο πρώτος που σκέφτηκε να κλέψει τον καφέ από την Αραβία. Οι Ολλανδοί είχαν κάνει το ίδιο δεκαετίες πιο πριν, αλλά ο καφές προφανώς δεν ευδοκίμησε στα… θερμά (not) κλίματα των κάτω χωρών. Οι Ολλανδοί, όμως, είχαν αρκετές αποικίες, μεταξύ αυτών και στην Ιάβα, στην οποία ο καφές έπιασε και κάπως έτσι η σημερινή Ινδονησία είναι από τις μεγαλύτερες παραγωγούς χώρες.
Καλά, οι Ιταλοί πότε ανακάλυψαν τον καφέ;
Μπορεί σήμερα η Ιταλία να θεωρείται η «πατρίδα» του καλού καφέ, όμως οι Ιταλοί δεν παράγουν ούτε γραμμάριο. Ο καφές έφτασε στη Βενετία – μιας και δεν υπήρχε κράτος «Ιταλία» μέχρι πολύ πρόσφατα – στα τέλη του 16ου αιώνα, μιας και οι Βενετοί ήταν έμποροι. Μάλιστα, σε μια παράλληλη με το Ισλάμ ιστορία, ο Πάπας Κλεμέντιος ο 8ος έσπευσε να καταδικάσει τον καφέ, θεωρώντας τον «σατανικό» ποτό, αλλά… μάλλον κι εδώ οι ευεργετικές ιδιότητες του (εμπορίου του) καφέ (στις τσέπες των Βενετσιάνων) έπαιξαν καίριο ρόλο στο να αλλάξει γνώμη, να «βαφτίσει» τον καφέ «Χριστιανικό» ρόφημα και να επιτρέψει την πόση του!
Μέσα σε λίγα χρόνια, ο καφές είχε εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ τα πρώτα coffee houses άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους στην Αγγλία, την Αυστρία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και… ώ της εκπλήξεως, στην Ολλανδία! Μάλιστα, λόγω του ότι οι… καφενέδες αποτελούσαν μέρη για μακρόσυρτες συζητήσεις επί παντός επιστητού, έγιναν γνωστά ως «πανεπιστήμια της δεκάρας».
Ο καφές περνά τον Ατλαντικό
Ο καφές πέρασε τον Ατλαντικό χάρη στη Γαλλία. Συγκεκριμένα, οι Ολλανδοί (πάλι αυτοί) δώρισαν μερικά δενδρύλλια στον Γάλλο βασιλιά Λουδοβίκο τον 14ο, ο οποίος με τη σειρά του τα έστειλε στη Γαλλική αποικία της Μαρτινίκης, στην Καραϊβική, για καλλιέργεια. Από εκεί, εξαπλώθηκε στα υπόλοιπα νησιά και αργότερα στην κεντρική Αμερική. Αλλά ο δρόμος για τη νότιο Αμερική ήταν άλλος, μιας και…
Ο καφές διασχίζει και τον Ειρηνικό!
Όταν η Βραζιλία κλήθηκε να μεσολαβήσει σε μια διένεξη μεταξύ Γάλλων και Ολλανδών στη Γουιάνα, έστειλε έναν συνταγματάρχη με σαφή εντολή να… γυρίσει με σπόρους καφέ! Όταν οι Γάλλοι αρνήθηκαν να του δώσουν, ο el colonel… αποπλάνησε τη γυναίκα του Κυβερνήτη της αποικίας, η οποία του έδωσε! Κάπως έτσι η Βραζιλία απέκτησε φυτείες καφέ και, από εκεί, ολόκληρη η νότιος Αμερική!
Κάτω το τσάι!
Η βόρειος Αμερική, όμως, παρέμεινε προσκολλημένη στο Αγγλικό τσάι για αιώνες, σνομπάροντας τον καφέ. Μέχρι που αποφάσισε να ανεξαρτητοποιηθεί. Μια από τις πρώτες επαναστατικές πράξεις κατά της Αγγλίας ήταν το πασίγνωστο «Boston Tea Party», στο οποίο Αμερικάνοι ντυμένοι ινδιάνοι ανέβηκαν σε Αγγλικά πλοία γεμάτα τσάι και άρχισαν να πετούν τα κασόνια στη θάλασσα, αντιδρώντας στη φορολογία της Αγγλίας στο τσάι. Έκτοτε, η πόση τσαγιού έγινε «αντιπατριωτική» και ο καφές βρήκε τη θέση του στην Αμερικάνικη κουλτούρα.
Ο καφές, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, έχει περάσει από πολλά στάδια και πολλές παραλλαγές. Ο καφές που πίνουμε στην Ελλάδα και άλλοτε αποκαλούμε «Ελληνικό» και άλλοτε «Τούρκικο», στην πραγματικότητα θα έπρεπε να λέγεται «Αιθιοπικός» ή «Αβησσυνιακός» ή έστω «Αξουμικός», από το βασίλειο του Άξουμ το οποίο υπήρχε την εποχή της ανακάλυψης του καφέ στην περιοχή. Η Ιταλία σίγουρα έχει βάλει το χεράκι της στην παραγωγή υπέροχων παραλλαγών, όπως ο espresso και ο cappuccino, αλλά και η χώρα μας έχει αφήσει σαφές στίγμα, αρχικά με την εφεύρεση του frappé, κι αργότερα με τις κρύες παραλλαγές freddo espresso και freddo cappuccino. Με άλλα λόγια, ακόμη κι αν ο «Ελληνικός» τελικά δεν είναι και τόσο Ελληνικός, είμαστε οι masters του κρύου απολαυστικού καφέ!
Όποια κι αν είναι η αγαπημένη σου παραλλαγή, στη MediaMarkt θα βρεις τόσο αξεσουάρ, όσο και τις κορυφαίες μηχανές καφέ, για να μπορείς κι εσύ να απολαμβάνεις το αγαπημένο ρόφημα όλου του κόσμου από το σπίτι σου και να ξεκινάς τη μέρα με τόση ενέργεια όση τα… κατσίκια του Αιθίοπα βοσκού!